Povodom 59 godina od usvajanja Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima, prvog međunarodno usaglašenog kataloga ljudskih prava, NVO Akcija za ljudska prava uručuje Ustavnom sudu Crne Gore deset knjiga (vidjeti prilog) o tumačenju međunarodnih ugovora o ljudskim pravima koje je ovaj sud dužan da primjenjuje.

Akcija podsjeća da Ustavni sud po novom Ustavu u krajnjoj instanci odlučuje o žalbi zbog kršenja ljudskih prava i procjenjuje saglasnost zakona sa potvrđenim međunarodnim ugovorima o ljudskim pravima, što sve znači da sudije ovog suda moraju da poznaju i ove ugovore i njihova obavezujuća tumačenja od strane međunarodnih tijela nadležnih za nadzor nad njihovom primjenom.

Akcija naglašava da su sve sudije u Crnoj Gori dužne da primjenjuju međunarodne standarde ljudskih prava koje je u presudama uspostavio Evropski sud za ljudska prava u Strazburu, kao i druga međunarodna tijela nadležna za tumačenje međunarodnih ugovora o ljudskim pravima, a da država Crna Gora još uvijek nije obezbijedila zvanične prevode najznačajnih presuda ovog Suda i drugih tijela. Tako sudije mogu da odgovore na ovu obavezu ako pročitaju npr. presude Evropskog suda za ljudska prava na zvaničnim jezicima ovog suda – engleskom i francuskom, pod uslovom da odlično poznaju stranu stručnu terminologiju i da se negdje priključe na internet.

Ističući da Zakon o medijima još od 2002, kada je usvojen, obavezuje na njegovu primjenu u skladu sa sudskom praksom Evropskog suda za ljudska prava o slobodi izražavanja, da je Evropska konvencija o ljudskim pravima ratifikovana još 2003, da je Ministar pravde nedavno naglasio da će i Zakon o suđenju u razumnom roku sudije „morati da primjenjuju u skladu sa praksom Evropskog suda u Strazburu“, kao i da je sve vise aktivnih predmeta pred sudovima u Crnoj Gori u kojima se stranke pozivaju na praksu ovog suda, Akcija apeluje na Vladu da hitno obezbijedi da se sudijama i drugima u Crnoj Gori učine dostupnim zvanični prevodi ključnih presuda Evropskog suda za ljudska prava, odnosno odluka drugih međunarodnih tijela kao što su Komitet za ljudska prava, Komitet protiv torture, itd.

Akcija je u ovom smislu uputila inicijativu i kancelariji Savjeta Evrope da ohrabri Vladu i pomogne ovaj zadatak.

Akcija podsjeća i na njenu inicijativu za izmjenu Ustava i u pogledu neodgovarajućeg načina izbora sudija i predsjednika Ustavnog suda, koji obezbjeđuje isključiv uticaj političkih stranaka na vlasti na izbor sudija, koje u krajnjoj instanci odlučuju o tako važnom pitanju kao što je kršenje osnovnih, ljudskih prava.

U prilogu je lista knjiga, odnosno lista prevedenih presuda dluke Komiteta protiv torture u slučaju Danilovgrad, koje smo dostavili Ustavnom sudu. Ovo je važna informacija za sve koji podnose ustavne žalbe utemeljene i na praksi međunarodnih tijela o izvorima koje mogu da citiraju, imajući u vidu da drugih, zvaničnih prevoda još uvijek nema.

LISTA KNJIGA I PRESUDA:

1. Međunarodno pravo ljudskih prava, Vojin Dimitrijević, Dragoljub Popović, Tatjana Papić i Vesna Petrović, Dosije, Beograd, 2006. (ovaj udžbenik se temelji na 195 presuda Evropskog suda za ljudska prava; 2 slučaja Evropskog komiteta za socijalna prava; 7 slučaja Evropskog suda pravde; 54 odluke Komiteta za ljudska prava; 3 odluke Komiteta Međunarodne organizacije rada za slobodu udruživanja, itd, sve navedene u Tabeli slučajeva str. 21);

2. Vodič kroz Evropsku konvenciju o ljudskim pravima 1 i 2, Karen Rid, Beogradski centar za ljudska prava, Beograd, 2007;

3. Pravo na pravično suđenje – vodič za primjenu člana 6 Evropske konvencije o ljudskim pravima, Nuala Mole, Catharina Harby, Savet Evrope, Beograd, 2003;

4. Pravo na slobodu i bezbjednost ličnosti – vodič za primjenu člana 5 Evropske konvencije o ljudskim pravima, Jeremy McBride, Monica Macovei, Savet Evrope, Beograd, 2004;

5. Danilovgrad: Odluka Komiteta protiv torture u predmetu Hajrizi Džemajl i drugi protiv SRJ, Edicija: Dokumenta, Fond za humanitarno pravo, Beograd;

6. Zbirka odluka o ljudskim pravima II – Odluke Evropskog suda za ljudska prava, ur. Tatjana Papić, Beogradski Centar za ljudska prava, Beograd, 2002 (knjiga sadrži prevod Evropske konvencije o ljudskim pravima i sljedećih odluka – presuda i odluka o prihvatljivosti predstavki: Assenov i drugi protiv Bugarske; Kalashnikov protiv Rusije; Price protiv Ujedinjenog Kraljevstva; Lanz protiv Austrije; slučaj Streletz, Kessler i Krenz protiv Njemačke; Rotaru protiv Rumunije; slučaj Mitropolijske Crkve Besarabije i drugih protiv Moldavije; Udruženje Ekin protiv Francuske; Udruženje Platform „Arzte fur das Leben“ protiv Austrije; Rekvenyi protiv Mađarske; Gaygusuz protiv Austrije; Loizidou protiv Turske; Banković i drugi protiv Belgije i drugih);

7. Zbirka odluka o ljudskim pravima III – presude Evropskog suda za ljudska prava o zabrani diskriminacije, ur. Tatjana Papić, Beogradski centar za ljudska prava, Beograd, 2005 (Načova i drugi protiv Bugarske; Sidabras i Džiautas protiv Litvanije; Hofman protiv Austrije; Tlimenos protiv Grčke; Karner protiv Austrije; Lastig-Prejn i Beket protiv Ujedinjenog Kraljevstva; Abdulaziz, Kabales i Balkandali protiv Ujedinjenog Kraljevstva; Rasmunsen protiv Kraljevine Danske; Gajgusuz protiv Austrije);

8. Zbirka odluka o ljudskim pravima IV – presude Evropskog suda za ljudska prava o pitanjima koja se odnose na maloletnike, Beogradski centar za ljudska prava, ur. Vesna Petrović, Beograd, 2006. (Nortije protiv Holandije; K. i T. Protiv Finske; T.P. i K.M. protiv Ujedinjenog Kraljevstva; Buamar protiv Belgije; V. protiv Ujedinjenog Kraljevstva, Nielsen protiv Danske; D.G. protiv Irske; M.C. protiv Bugarske).

9. Najvažniji slučajevi pred Komitetom za ljudska prava, Raija Hanski, Martin Šajnin, Beogradski centar za ljudska prava, Beograd 2007.

10. Ustavna žalba, Vladimir Đurić, Beogradski centar za ljudska prava, Beograd, 2000.