Podržavamo inicijativu za postizanje poravnanja u sudskim sporovima za naknadu štete porodicama žrtava ratnog zločina nad albanskim civilima u Kaluđerskom lazu, i za obezbeđenje reparacija svim drugim žrtvama ratnih zločina za koje postoji objektivna odgovornost države Crne Gore, smatrajući da je to i pravna i moralna obaveza Crne Gore prema žrtvama.

Podsećamo da je naknada materijalne i nematerijalne štete jedan vid reparacija na koje imaju pravo žrtve teških kršenja ljudskih prava i ozbiljnih povreda međunarodnog humanitarnog prava, kako je posebno naglašeno rezolucijom Generalne skupštine Ujedinjenih nacija iz 2005. godine (Osnovna načela i smjernice za ostvarivanje prava na pravni lijek i reparacije žrtava teških kršenja međunarodnog prava ljudskih prava i ozbiljnih povreda međunarodnog humanitarnog prava, Rezolucija Generalne skupštine Ujedinjenih nacija br. 60/147, od 16.12.2005.).

U nastojanju da obezbijedi dostojanstvo za žrtve, ova Rezolucija UN obavezuje države da obezbede posebnu pažnju i brigu žrtvama koje su preživjele nasilje i traume i spriječe njihovu ponovnu traumatizaciju tokom sudskih postupaka za obezbjeđenje pravde i reparacija.

Naglašavamo da protek vremena ostavlja nepopravljive posledice, kao što je smrt onih koji nisu dočekali priznanje njihovih patnji i odgovarajuće obeštećenje, i s toga apelujemo da se što pre delotvorno obeštete sve preživele žrtve, odnosno članovi porodica žrtava, srazmerno težini povreda i pretrpljenoj šteti.

Ne treba izgubiti iz vida ni mogućnost koju predviđaju i međunarodno i domaće pravo, da se država za isplaćenu odštetu žrtvama naknadno regresira od lica pravosnažno osuđenih za zločin koji je doveo do nastanka štete.

Pored obeštećenja, reparacije uključuju i verifikaciju činjenica i potpuno i javno objavljivanje istine o zločinu, potragu za nestalima, javno izvinjenje, kažnjavanje lica odgovornih za povrede, komemoracije i odavanje počasti žrtvama, kao i uključivanje odgovarajućeg opisa zločina u nastavni materijal svih nivoa obrazovanja i mi ćemo nastaviti da se zalažemo za obezbeđivanje ovakvih, sveobuhvatnih reparacija za sve žrtve.

Akcija za ljudska prava
Centar za građansko obrazovanje
Sigurna ženska kuća

i Aleksandar Saša Zeković