Međunarodni dan borbe protiv nasilja nad ženama protiče u sjenci slučajeva nasilja u porodici koji su zbog neblagovremene reakcije nadležnih državnih organa imali i tragičan epilog. Akcija za ljudska prava se pridružuje apelu NVO SOS telefon za žene i djecu žrtve nasilja Nikšić, Centar za ženska prava i Sigurna ženska kuća da se sve institucije u sistemu zaštite od nasilja u porodici posvećeno i odgovorno odnose prema problemu domaćeg nasilja i rizicima po život i zdravlje žrtava, kao i zahtjevu da VDT istraži postupanje institucija, prije svega policije, koje u slučaju posljednjeg takvog slučaja s tragičnim posljedicama – ubistva u Čanju – nisu blagovremeno obezbijedile zaštitu žrtve.

U kontekstu obaveze države da efikasnom zaštitom žrtava domaćeg nasilja spriječi i kršenje njihovog prava na život, podsjećamo na presudu Evropskog suda za ljudska prava (ESLJP) u predmetu Branko Tomšić i drugi protiv Hrvatske, koji se ticao majke i djeteta koje je suprug i otac ubio po izlasku iz zatvora, jer hrvatske vlasti nijesu preduzele odgovarajuće mjere da to spriječe. U tom slučaju je utvrđeno da su nadležni organi bili svjesni da su prijetnje po život majke i djeteta bile ozbiljne, ali da uprkos tome nijesu preduzeli odgovarajuće mjere da ih zaštite. Evropski sud je zaključio da je Hrvatska prekršila pravo na život i saopštio: „da su odgovorni pažljivo razmotrili situaciju, bilo bi im jasno da je, nakon puštanja M.M. iz zatvora, žrtvama bila prijeko potrebna policijska zaštita, bez koje su ostali u smrtnoj opasnosti. Žalosno je to što ništa nije učinjeno da se oni zaštite i što, kako se čini, niko zbog toga ni na koji način nije odgovarao.“

Propuštanje da se efikasno primijene zaštitne mjere bilo je predmet više presuda u kojima je ESLJP utvrdio odgovornost država. U predmetu E.S. i drugi protiv Slovačke, domaći sud je odbio zahtjev žrtve porodičnog nasilja da udalji oca nasilnika iz stana, pravdajući se rizikom od kršenja njegovog prava na imovinu, što je dovelo do toga da su majka i kćerke koje je zlostavljao bile prinuđene da napuste i stan i sredinu. Otac je kasnije osuđen i za seksualno zlostavljanje, a Evropski sud je utvrdio da je propuštanjem da primjeni zaštitnu mjeru udaljenja nasilnika iz stana država prekršila član 3 (zabrana mučenja, nečovječnog ili ponižavajućeg postupanja ili kažnjavanja) i član 8 Konvencije (pravo na privatni i porodični život).

Evropski sud je utvrdio i da je država dužna da obezbijedi krivično gonjenje za domaće nasilje po službenoj dužnosti i kada su nanijete lake tjelesne povrede, koje se inače gone po privatnoj tužbi, a u protivnom će biti odgovorna za kršenje čl. 8 Konvencije (Bevacqua i S.v. protiv Bugarske).

Prevod saopštenja Sekretarijata ESLJP povodom presude u slučaju M. i M. protiv Hrvatske koja je donijeta 3. septembra ove godine, u kojem su se majka i kćerka žalile da domaće vlasti nijesu istražile navode o zlostavljanju djeteta od strane oca i spriječile dalje zlostavljanje je dostupan ovdje. Sud je u ovom slučaju utvrdio da su u odnosu na dijete prekršeni čl. 3 (zabrana mučenja, nečovječnog ili ponižavajućeg postupanja ili kažnjavanja) i čl. 8 Konvencije (pravo na privatni i porodični život).

Tim Akcije za ljudska prava