Povodom Međunarodnog dana podrške žrtvama mučenja, koji Ujedinjene nacije obilježavaju svake godine 26. juna, Akcija za ljudska prava (HRA) ukazuje da Crna Gora do sada nije pokazala spremnost da dosledno obezbijedi kažnjavanje mučenja i drugog zlostavljanja u skladu sa međunarodnim ugovorima o ljudskim pravima, svojim Ustavom i zakonima.

Masovno prebijanje zatvorenika iz januara 2015. godine, kao i policijska brutalnost prema građanima u kontekstu protesta u oktobru 2015. godine ni do danas nisu adekvatno procesuirani i kažnjeni. Kažnjen je minimalnom kaznom samo jedan zatvorski službenik zbog teške tjelesne povrede nanijete zatvoreniku, dok se početak suđenja desetorici pripadnika zatvorske policije zbog mučenja 11 zatvorenika odlaže već dva puta. Odgovornost Uprave zatvora i nadležnih u Ministarstvu pravde u tom slučaju nije odgovarajuće istražena.

Policija još uvijek uspješno krije svoje službenike koji su učestvovali u više slučajeva zlostavljanja građana u kontekstu protesta, iako su slučajevi snimljeni i povrede dokazane. Zabrinjava i nedostatak procesuiranja nadležnih u policiji zbog ometanja pravde. S izuzetkom nedavno optuženog komandanta Specijalne antiterorističke jedinice, još uvijek nije poznato da li će odgovarati oni nadležni službenici policije koji su ometali pravdu počev od propusta da prime prijave građana, preko prikrivanja onih koji su učestvovali u svim slučajevima zlostavljanja.

Crna Gora nije spremna da dosledno obešteti i zaštiti žrtve mučenja. Iako je nedavno pokazala spremnost da sporazumno i efikasno obešteti Milorada Martinovića zbog očigledne policijske torture, država se, primjera radi, još uvijek sudi sa brojnim zarobljenicima logora Morinj zbog zlostavljanja koje se tamo desilo prije 24 godine. Iako je donijela i poseban zakon za obeštećenje žrtava nasilja, koji će nadamo se uskoro omogućiti i osnivanje Fonda za naknadu štete žrtvama krivičnih djela nasilja, Zakon o besplatnoj pravnoj pomoći još uvijek ne obuhvata žrtve policijske torture, iako je zakonom o unutrašnjim poslovima policajcima optuženim za mučenje obezbijeđena besplatna pravna pomoć.

Crna Gora treba da dopuni definiciju mučenja u Krivičnom zakoniku u skladu sa članom 1 Konvencije protiv torture i drugih surovih, neljudskih ili ponižavajućih kazni i postupaka, propiše veće kazne i obezbijedi da krivično djelo Mučenje ne zastarijeva, u skladu sa preporukama Komiteta protiv mučenja UN iz 2014. godine.

Podsjećamo i da je Evropski sud za ljudska prava u tri predmeta proglasio Crnu Goru odgovornom za torturu. U slučaju Bulatović (presuda iz jula 2014) razlog je bila prenaseljenost u zatvoru i činjenica da je Bulatović više mjeseci proveo u ćeliji od 2.8 m2, ispod evropskog minimalnog standarda od 4m2 po osobi. U slučaju Milić i Nikezić (presuda iz aprila 2015) odgovorni za kršenje Konvencije bili su zatvorski stražari i državni tužilac koji nije obezbjedio krivično gonjenje zbog torture. U slučaju Siništaj i drugi (iz maja 2016) odgovorni za kršenje Konvencije su bili službenici policije i ponovo državni tužilac koji nije prepoznao krivično djelo i obezbijedio krivično gonjenje.