Evropski sud za ljudska prava je 11. maja u slučaju Epure protiv Rumunije (predstavka br. 73731/17) utvrdio kršenje člana 3 Konvencije (zabrana mučenja), jer vlasti u Rumuniji nisu prepoznale zdravstvene potrebe zatvorenika, nisu mu obezbijedile sveobuhvatan terapeutski tretman i nadzor, već su ga i kažnjavali za disciplinske prekršaje, iako je bio sklon samopovrjeđivanju.

Podnosilac predstavke je bolovao od epilepsije i imao mentalno oštećenje od lakšeg do srednjeg intenziteta. Boravio je u lošim uslovima pod maksimalnim obezbjeđenjem u tri rumunska zatvora na izdržavanju osmogodišnje kazne zatvora zbog krivičnog djela silovanja.

Njegovo mentalno stanje se tokom izdržavanja kazne pogoršavalo, i bila mu je neophodna svakodnevna pomoć njegovatelja, koja mu nije obezbijeđena. Sebe je ozbiljno povrijedio, zabijanjem eksera u glavu, dok je bio pod neposrednim nadzorom stručnog osoblja što je Evropski sud posebno zabrinulo. Sud je zaključio da je taj incident trebalo da bude dovoljno upozorenje za vlasti da mu je bila potrebna svakodnevna njega. Država nije usvojila njegove zahtjeve za premještaj u drugi zatvor ili specijalizovanu ustanovu zbog velikog broja disciplinskih kazni, koje su mu izrečene zbog nemogućnosti da se u takvom psihičkom stanju prilagodi uslovima života u zatvoru. S druge strane, država se branila time da je podnosilac proveo 89 dana u zatvorskoj bolnici, a da je kasnije odbijao da bude pregledan i uzima ljekove.

Evropski sud se u ovoj presudi pozvao na stavove Velikog vijeća u slučaju Rooman protiv Belgije. Zatvorski uslovi ne smiju biti takvi da kod zatvorenika izazivaju osjećanja straha, patnje ili slabosti, koji ih ponižavaju i slamaju njihov psihički i moralni otpor. Zatvorenici sa mentalnim poremećajima su ranjivija kategorija od ostalih, pa je osim same ranjivosti, u svakom konkretnom slučaju potrebno razmotriti i njihovu sposobnost da se žale. Veliko vijeće je ustanovilo da je od suštinskog značaja obezbijediti osoblje koje je stručno za takve probleme. To što doktor pregleda zatvorenika i prepiše tretman ne znači da je obezbijeđena adekvatna medicinska njega. Potrebno je voditi sveobuhvatan zapis o zdravstvenom stanju zatvorenika, njega mora biti tačna i precizna i neophodna je sveobuhvatna terapeutska strategija s ciljem tretiranja zdravstvenih problema. Medicinski tretman mora biti odgovarajući, isti kakav se pruža stanovništvu u cjelini.

Evropski sud je podsjetio da je u ranijem slučaju zaključio da je držanje zatvorenika oboljelog od paranoidne šizofrenije u uslovima zatvora s maksimalnim obezbjeđenjem dovelo do kršenja člana 3 Konvencije (Aswat v. the United Kingdom). Sud je utvrdio da iako posebno striktni uslovi zatvora s maksimalnim obezbjeđenjem sami po sebi nisu protivni Konvenciji, u slučajevima zatvorenika koji imaju posebna oboljenja uključujući psihičke prirode država može imati obavezu da ih premjesti u druge institucije u kojima mogu dobiti odgovarajući tretman (Murray).

Sud je zaključio da država podnosiocu predstavke nije obezbijedila uslove kojima se poštuje ljudsko dostojanstvo. Podnosilac predstavke, s obzirom na njegovo psihičko stanje, nije trebalo da bude držan u striktnom režimu zatvora s najvećim stepenom obezbjeđenja skoro dvije godine, što je samo pogoršalo njegovo stanje, umjesto da dovede do rehabilitacije i odvraćanja od izvršenja novih krivičnih djela, a što je cilj zatvorske sankcije. Vlasti su propustile da adekvatno procjene njegovo zdravstveno stanje i da mu obezbijede adekvatan tretman, uključujući njegovatelja na svakodnevnoj osnovi, bez potrebe da on podnosi bilo kakav zahtjev za tim. Pomoć koju su mu pružali drugi zatvorenici nije mogla da zamijeni stručnu zdravstvenu pomoć, posebno jer je imao epizode agresije i potpunog gubitka samokontrole.

Podnosiocu predstavke je dosuđeno 3000€ na ime naknade nematerijalne štete.

HRA u saradnji sa Evropskom asocijacijom za pravo i finansije (EALF) prati donošenje presuda Evropskog suda za ljudska prava. Radi se o volonterskom projektu ovih NVO.