HRA BILTEN 1 – TEMA 4

U izvještaju specijalizovanog tijela Savjeta Evrope – Evropske komisije za efikasnost pravosuđa (CEPEJ) konstatovano je da je tokom 2022. godine crnogorsko pravosuđe bilo neažurno i da se situacija znatno pogoršala u odnosu na prethodni period. Posebno zabrinjava stanje u Upravnom sudu, ali i vrijeme trajanja suđenja u građanskim, privrednim i krivičnim postupcima.

Izvještaj CEPEJ odnosi se na 44 države članice Savjeta Evrope, kao i na Izrael i Maroko (države posmatrače). Ono što izvještaj pokazuje jeste da na evropskom nivou Upravni sud Crne Gore bilježi najveći pad ažurnosti od 89%. Postupci pred ovim sudom u prosjeku su trajali 739 dana, a tako loša situacija je slična samo još u Srbiji.

Crna Gora je četvrta u Evropi po broju predmeta u sudovima u odnosu na broj stanovnika iza Srbije, Bosne i Hercegovine i Hrvatske, ali je ažurnost lošija nego u ovim državama. Od svih zemalja čije je sudstvo analizirano, utvrđeno je da jedino u Crnoj Gori povećan priliv predmeta prati slabija efikasnost sudova.

“Analiza pokazatelja performansi ukazuje na zabrinjavajuću situaciju u Crnoj Gori, gdje je vrijeme rješavanja povećano za 136 dana – gotovo 50% – uz pad stepena rješavanja predmeta od 21%”, piše u dokumentu.

Konstatovano je i da je prvi put u posljednjih šest evaluacionih ciklusa vrijeme rješavanja predmeta premašilo 300 dana u građanskim i privrednim sporovima. Zaostatak predmeta u ovim sporovima u Vrhovnom sudu Crne Gore je najviši u Evropi i iznosi 93%. Sledeća je Hrvatska sa 42%.

Dok je od 2020. do 2022. godine kod 68% evropskih država u krivičnim postupcima zabilježeno poboljšanje stope efikasnosti i vremena trajanja postupka, u Crnoj Gori je utvrđen pad stope ažurnosti od 15% i povećano trajanje postupka na 313 dana, što je svrstava među šest država kod kojih je efikasnost pogoršana.

Izvršna direktorica NVO Akcije za ljudska prava Tea Gorjanc-Prelević kazala je da je izvještaj CEPEJ problem crnogorskog sudstva “postavio u evropsku perspektivu, i ukazao da je stanje krajnje alarmantno u odnosu na druge evropske države”.

Ona je upozorila “da će i naredni izvještaj CEPEJ svrstati Crnu Goru u kategoriju država sa zabrinjavajuće neefikasnim pravosuđem”, te da takvo stanje ne pomaže procesu učlanjenja Crne Gore u EU. Gorjanc-Prelević ukazuje na potrebu hitnog djelovanja kroz izbor nedostajućih sudija, savjetnika i pripravnika, izmjenu zakona i stvaranje boljih uslova za rad i povećanje zarada.

HRA BILTEN 1

• B1.T1 – Apel sudija Specijalnog odjeljenja Višeg suda u Podgorici – nedovoljan broj sudija za rješavanje zaostalih predmeta
• B1.T2 – Deveti pokušaj da se izabere predsjednik Vrhovnog suda Crne Gore
• B1.T3 – Vesna Medenica i sudski procesi – u dva krivična postupka 23 odgađanja ročišta
• B1.T4 – Ažurnost crnogorskog sudstva znatno pogoršana, pokazuje CEPEJ
• B1.T5 – Sudije najavljuju prekid rada tokom novembra – traže veće plate
• B1.T6 – Ustavni sud ne obavještava Skupštinu Crne Gore o prestanku funkcije sudijama, uprkos zakonskoj obavezi
• B1.T7 – Inertnost Sudskog savjeta ugrožava transparentnost i nezavisnost sudstva