Akcija za ljudska prava (HRA) i Institut alternativa (IA) pozivaju Nacionalno koordinaciono tijelo (NKT), odnosno nadležnog ministra zdravlja, da ukine zabranu javnih okupljanja u Crnoj Gori. Smatramo da je usled ukidanja većeg broja mjera za suzbijanje i sprječavanje širenja novog koronavirusa, prestala i potreba za postojanjem zabrane javnih okupljanja. Alternativno, ako to epidemiolozi zaista smatraju neophodnim, pozivamo da se javna okupljanja omoguće pod istim uslovima pod kojima je dozvoljeno okupljanje vjernika ili rad tržnih centara, uz poštovanje fizičke distance od 2 m i prostorne površine od 10m2 po učesniku.

NKT je od 4. maja do danas donijelo više odluka o popuštanju i ukidanju značajnog dijela privremenih mjera, koje se odnose na okupljanje i kretanje stanovništva, pa je tako (iako pod određenim uslovima) dozvoljeno: okupljanje vjernika u vjerskim objektima, rad tržnih centara, organizovanje javnog gradskog i međugradskog saobraćaja i taksi prevoza, dozvoljeno je bavljenje grupnim sportskim aktivnostima i u zatvorenim objektima i na otvorenom prostoru, dozvoljeno je da se lica koja nijesu članovi istog domaćinstva okupljaju u istom stambenom objektu, dozvoljen je rad kafića i restorana, a ukinuta je i zabrana kretanja i zadržavanja na javnim površinama više od dva lica.

Nejasna je logika da se dozvoli i omogući okupljanje lica u zatvorenim prostorima, kao što su tržni centri, u kojima se u jednom trenutku nađu stotine ljudi, a da, istovremeno, organizovano ili spontano javno okupljanje više od 20 osoba i dalje predstavlja krivično djelo „Nepostupanje po zdravstvenim propisima za suzbijanje opasne zarazne bolesti” iz član 287 Krivičnog zakonika Crne Gore, koje je podložno ozbiljnom kažnjavanju.

Takođe, jučerašnja okupljanja građana na trgovima širom Crne Gore, koja su se desila u čast godišnjice sticanja nezavisnosti i prećutno omogućavanje vladajućih struktura da se ta okupljanja održe bez ograničenja, očigledan su pokazatelj da javna okupljanja više ne predstavljaju realnu prijetnju po širenje koronavirusa, zbog čega su restriktivne mjere i uvedene.

Pravo na mirno okupljanje Ustavom je zagarantovano svakom pojedincu u Crnoj Gori, pa tako i opšta mjera potpunog ograničenja ovog prava predstavlja jednu od najstrožijih mjera koje je NKT usvojilo. Evropski sud za ljudska prava je u više svojih presuda istakao da pravo na mirno okupljanje i pravo na slobodu izražavanja predstavljaju temelj demokratskog društva i da ograničenja koja države primjenjuju na ova prava moraju biti proporcionalne legitimnom cilju koji se time želi postići (Ezelin protiv Francuske, 1991). Ista zabrana ukinuta je u Hrvatskoj i Srbiji a podsjećamo i da je Ustavni sud Njemačke zauzeo stav da se opšte mjere protiv širenja koronavirusa moraju uskladiti sa ustavnim pravom građana na javno okupljanje.

IA i HRA zajedno sprovode projekat „Okupljanja za ljudska prava: sloboda javne riječi u javnom prostoru” uz podršku Evropske unije, kroz Instrument za demokratiju i ljudska prava, Program za Crnu Goru 2018. Sadržaj ove inicijative predstavlja isključivu odgovornost HRA i IA i ni na koji način ne odražava stavove Evropske unije.